Owłosienie – skąd je mamy i jak je usunać ?

W tym artykule bierzemy pod lupę mniej lub bardziej niechciane owłosienie na ciele. Na początek warto odpowiedzieć sobie na pytania Skąd te włosy się biorą? Po co nam one? Dlaczego u niektórych występują bardziej obficie niż u innych? Co możemy zrobić z niechcianym owłosieniem w salonie kosmetycznym lub gabinecie medycyny estetycznej ?
Podstawową rzeczą, jaką należy omówić, są więc funkcje włosów. Należą one, obok paznokci, gruczołów łojowych oraz ekrynowych i apokrynowych gruczołów potowych, do tak zwanych przydatków skóry. Przydatków, czyli pewnych elementów skórnych, które mają pełnić pewne ściśle określone funkcje.

Włosy możemy znaleźć na całym naszym ciele, poza wewnętrzną częścią dłoni i stóp. W niektórych miejscach jest to jasny, miękki meszek, w innych grube, ciemne i bardzo mocne włosy. Niezależnie od koloru i struktury, wszystkie mają swoją określoną rolę. Są odpowiedzialne za różne aspekty.

1. Termoregulacja i utrzymanie w miarę stałej temperatury na powierzchni skóry. Na pewno każdy z nas zauważył u siebie zjawisko potocznie nazywane „gęsią skórką”. Podczas spadku temperatury i nagłej utraty ciepła z powierzchni skóry, kurczą się mięśnie przywłośne, powodując delikatne uniesie się włosów. Tworzą one wtedy pewnego rodzaju poduszeczkę powietrzną, co znacznie spowalnia spadek temperatury naszej skóry. Patrząc na tę funkcję pod kątem ewolucji, to włosy powoli przestają nam być potrzebne. Żyjemy w ogrzewanych mieszkaniach, na co dzień nosimy ubrania, a zimą zakładamy grube kurtki. Potrafimy ogrzać się, stosując metody zewnętrzne, dlatego nasz organizm ma znacznie ułatwione zadanie niż organizmy naszych przodków.
2. Ochrona przed otarciami i usprawnienie przepływu powietrza – to główne zadanie włosów w obrębie pachwin i pod pachami.
3. Ochrona przed drobnoustrojami, np. włosy łonowe, w nosie czy uszach.
4. Ochrona przed kurzem i potem, jak np. rzęsy, brwi.
5. Ochrona mózgu, głównie przed promieniowaniem UV (przegrzaniem) przez włosy rosnące na głowie.
6. Wygląd estetyczny, atrakcyjny wygląd, podkreślenie cech męskich, jak zarost, czy kobiecych jak bujne włosy na głowie czy zalotnie podkręcone rzęsy.
7. Odbieranie bodźców zewnętrznych

Wszystkie te funkcje oczywiście się przeplatają ze sobą, jednak konkretne umiejscowienie włosów determinuje ich główną, lecz oczywiście nie jedyną, funkcję.

Często nurtuje nas jeszcze jedno pytanie – dlaczego w niektórych miejscach ciała włosy są grubsze czy ciemniejsze, a w innych pozostają w formie delikatnego meszku w zasadzie do końca życia. Za to odpowiedzialne są oczywiście hormony. W okresie dorastania znacznie wzrasta w organizmie poziom androgenów, zwłaszcza testosteronu, na który uwrażliwione są mieszki włosowe – struktury bezpośrednio odpowiedzialne za wytworzenie włosa (zostaną opisane poniżej). Dlatego na pewnych obszarach włosy stają się gęstsze i ciemniejsze, jak okolica łonowa czy pod pachami. W innych okolicach, w tym wypadku na głowie, pod wpływem działania pochodnej testosteronu – dehydrotestosteronu włosy zaczynają wypadać i mamy do czynienia z łysieniem. Występuje to głownie i mężczyzn, nieco rzadziej u kobiet.

Kolejną kwestią jest kolor włosów. Uwarunkowany jest on genetycznie, jest mieszanką odziedziczonych po przodkach genów.

Z uwagi na kierunek, postęp ewolucji i pewne umniejszenie funkcji pełnionej przez włosy, od lat jako nie tylko jako gatunek, próbujemy pozbywać się niechcianego owłosienia na ciele. Ma nam to dać poczucie bycia bardziej atrakcyjnymi i zadbanymi. Ponadto często ma to wymiar estetyczny – skóra pozbawiona włosów mniej się poci, przez co nie odczuwamy nieprzyjemnego zapachu. Również sportowcy, np. pływacy cenią sobie gładkie ciało, ponieważ jest ono wtedy bardziej aerodynamiczne, pozwala to osiągać lepsze wyniki sportowe.
Mamy do wyboru kilka metod usuwania owłosienia, które możemy podzielić na czasowe oraz trwałe. Do czasowych należy golenie ciała maszynką lub trymerem, obcinanie, wyrywanie woskiem, pęsetą, depilatorem, używanie kremów do depilacji. Trwałą metodą usuwania owłosienia jest depilacja laserowa, którą warto zainteresować się, jeśli zależy nam na schludnym i zadbanym wyglądzie. Polecamy bezbolesną depilację laserową najnowszym, najmocniejszym, najszybszym laserem diodowym na rynku!

Żeby zrozumieć jak działa laser w kontekście depilacji, trzeba najpierw dobrze poznać budowę włosa.
Włos to nie tylko łodyga, czyli martwa część wystająca ponad powierzchnię skóry, ale też szereg żywych struktur umiejscowionych w skórze. Należy do nich korzeń, czyli przedłużenie łodygi, wchodzący w głąb skóry, umieszczony w zagłębieniu naskórka, czyli mieszku włosowym. Korzeń włosa jest u dołu kolbowato rozszerzony, co stanowi opuszkę, cebulkę włosa. To właśnie ta struktura odpowiada bezpośrednio za wytworzenie włosa – znajdują się tutaj komórki macierzy włosa, zdolne do namnażania i tworzące włos. Włos, jak każdy inny narząd, musi być odpowiednio ukrwiony, dotleniony, odżywiony i unerwiony. Strukturą prowadzącą naczynia krwionośne jest brodawka włosa wpuklająca się od dołu w opuszkę włosa. Pomiędzy brodawką i opuszką znajdują się melanocyty, produkujące melaninę, czyli barwnik nadający włosom kolor. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje melaniny – barwnik czarnobrązowy, czyli eumelaninę, i barwnik żółtoczerwony – feomelaninę. Ostateczny kolor włosów zależy ilościowego udziału każdego z barwników, ewentualnie brak któregoś. Do mieszka umocowany jest mięsień przywłośny, który biegnie aż do naskórka i odpowiada za uniesienie włosa, np. w sytuacji, gdy odczuwamy zimno. W kącie pomiędzy mięśniem a mieszkiem znajduje się gruczoł łojowy produkujący wydzielinę łojową, która ma za zadanie nawilżyć i natłuścić skórę wokół włosa i sam włos.

Jeśli chodzi o budowę chemiczną samego włosa, to tworzy go twarde spoiste białko fibrylarne – keratyna, wytwarzana przez keratynocyty.

Włos właściwy zbudowany jest z trzech warstw:

1. Rdzeniowej, występującej tylko w grubych włosach. W rdzeniu mogą znajdować się pęcherzyki gazu, nadające włosom siwy odcień. Ziarenek barwnikowych jest tam niewiele,
2. Korowej, która jest odpowiedzialna za twardość i sprężystość włosa oraz jego kolor, ponieważ tam obecny jest barwnik – melanina.
3. Powłoczki, warstwy leżącej najbardziej zewnątrz. Ochrania ona wewnętrzne warstwy włosów przed promieniowaniem i utratą wilgoci, nadaje również włosom połysk.

Włosy możemy podzielić na trzy rodzaje:

1. Meszkowe – występujące głównie u noworodków,
2. Krótkie – jak rzęsy czy brwi,
3. Długie – rosnące przez całe życie, np. włosy na głowie.

W okresie życia włosa wyróżniamy trzy główne fazy:

1. Anagen – jest aktywną fazą wzrostu włosa. Komórki w mieszku włosowym intensywnie dzielą się, wytwarzając nowy włos. Ta faza trwa 2-7 lat w odniesieniu do włosów na głowie, a na ciele 4-12 tygodni, w zależności od okolicy.
2. Katagen – faza przejściowa – następuje zahamowanie procesów rozrodczych włosa i zanik macierzy.
3. Telogen – faza spoczynku – włos powoli obumiera i jest wypychany z mieszka włosowego, aż do momentu, w którym wypadnie.

Fazy wzrostu włosa mają znaczenie w kontekście depilacji laserowej. Wykonując ten zabieg zależy nam nie tyle na tym, aby usunąć łodygę włosa, ale unieczynnić żywe struktury odpowiedzialne za wzrost włosa.

Depilacja laserowa jest trwałym i najskuteczniejszym sposobem na pozbycie się niechcianego owłosienia. Na rynku jest dostępnych mnóstwo urządzeń i rodzajów lasera, których możemy użyć do zabiegu depilacji laserowej. Lasery diodowe, aleksandrytowe, neodymowo-yagowe – niezależnie od technologii główna zasada działania jest identyczna - fototermoliza. Energia emitowana przez urządzenie selektywnie skupia się tam, gdzie występuje nagromadzenie melaniny (melanina nazywana jest tu chromoforem), czyli w naszym przypadku we włosie, wędruje w głąb skóry i w bardzi krótkim impulsie uszkadza żywe struktury budujące włos. Dlatego tak istotna jest znajomość budowy oraz faz wzrostu włosów by rozumieć zalecenia kosmetologa podczas zabiegu. Laseroterapia jest skuteczna wtedy, kiedy włos jest bezpośrednio połączony z mieszkiem, czyli w fazie anagenu. Faza ta występuje cyklicznie w skórze. W zależności od okolicy ciała okres trwania jednej fazy jest inny – w obrębie twarzy ok. 4-6 tygodni, bikini, czy pachy 6, reszta ciała między 8 a 12 tygodni.