Fotostarzenie Skóry - Jak Zapobiegać? | NL Clinic

Bez słońca nie istniałoby życie na ziemi. Prawdopodobnie każdy lubi gdy świeci i otula nas promieniami. Piękna opalenizna jest atrybutem zdrowia, atrakcyjności oraz witalności. Blada skóra kojarzy się z chorobą, słabością, brakiem wypoczynku czy dbałości o własne ciało. Niestety nadmierne i częste przebywanie na słońcu szkodzi skórze, powodując przedwczesne starzenie się, a w najgorszym wypadku raka skóry. Stereotypy nie mają merytorycznej wartości w podejmowaniu decyzji o dbaniu o swój wygląd. Wszak wyglad jest Twoją wizytówką.

Fotostarzenie to proces starzenia się skóry wywołany przez chroniczną ekspozycję na promieniowanie ultrafioletowe (UV) ze słońca lub sztucznych źródeł, jak na przykład lampy w solarium. Składa się na to promieniowanie UVA i UVB, przy czym UVA wnika głęboko w skórę i jest głównym sprawcą fotostarzenia, podczas gdy UVB przyczynia się głównie do oparzeń słonecznych, choć również produkcji Witaminy D.

Jednym z głównych czynników starzenia się skóry niewątpliwie jest promieniowanie ultrafioletowe zakresu UVA i UVB, które powoduje tzw. fotostarzenie (z jęz. ang: photoageing). Zmiany docierają do naskórka i skóry właściwej. Pod wpływem promieniowania skóra starzeje się szybciej. Z czasem twarz staje się ziemista, z widocznymi bruzdami i zmarszczkami, dodającymi lat i nadającymi smutny wygląd. Upływ czasu powoduje ponadto, to że skóra staje się coraz cieńsza oraz szorstka (nazywana jest wówczas skórą pergaminową). Innym przykrym efektem tego procesu mogą być zaburzenie barwnikowe lub naczyniowe.

Stopnie i cechy posłonecznego uszkodzenia skóry:

1. Łagodne uszkodzenie (wiek 28-35 lat) – mało widoczne niedoskonałości, bez lub z niewielkimi zaburzeniami pigmentacji, właściwie nie wymagającymi korekcji makijażem.

2. Umiarkowany stopień uszkodzenia (wiek 35-50 lat) – pierwsze zmarszczki, niewielkie zaburzenia pigmentacji skóry, z bladożółtymi skupiskami rogowacenia słonecznego, łatwo można je zakamuflować niewielkim makijażem.

3. Zaawansowane uszkodzenie (wiek 50-60 lat) – utrwalone zmarszczki, problemy naczyniowe – plamy, teleangiektazje (pajączki naczyniowe) i rogowacenia oraz zabarwienia skóry możliwe do ukrycia intensywnym makijażem.

4. Poważne uszkodzenie (65 lat i powyżej) – głębokie zmarszczki grawitacyjne oraz mimiczne, ogniska rogowacenia posłonecznego z objawami nowotworowymi lub bez, zaburzenia barwnikowe słabo dające się zakamuflować makijażem.

Fotostarzenie, znane również jako dermatohelioza, jest procesem patologicznym indukowanym przez promieniowanie ultrafioletowe (UV), które przyspiesza degradację komponentów skórnych i moduluje ekspresję genów regulujących homeostazę i remodelling skóry. Główne różnice między fotostarzeniem a starzeniem się skóry chronologicznym, manifestują się zarówno na poziomie molekularnym, histologicznym, jak i klinicznym.

Na poziomie molekularnym fotostarzenie charakteryzuje się zwiększoną produkcją reaktywnych form tlenu (ROS), które uszkadzają DNA, białka i lipidy w skórze. Promieniowanie UV indukuje aktywację metaloproteinaz macierzy pozakomórkowej (MMP), które degradują kolagen i elastynę, prowadzą do zmniejszenia ich syntezy i reorganizacji włókien elastynowych oraz kolagenowych, co jest przyczyną utraty napięcia i elastyczności skóry.

Chronologiczne starzenie się skóry, zwane także starzeniem endogennym, jest procesem naturalnym, jest nieuniknionym procesem genetycznie zaprogramowanym, który charakteryzuje się powolną, stopniową utratą funkcji skórnych i jej zdolności regeneracyjnych. Histologicznie, w procesie tym obserwuje się stopniowe zmniejszanie grubości zarówno warstwy naskórka, jak i skóry właściwej, z towarzyszącym zanikiem warstwy tłuszczowej.

Klinicznie, fotostarzenie objawia się zmianami pigmentacyjnymi takimi jak ephelidy (piegi słoneczne), lentigines solares (plamy starcze), oraz poikiloderma (zmiana w zakresie pigmentacji z towarzyszącymi teleangiektazjami). Skóra dotknięta fotostarzeniem często jest szorstka, suchość jest bardziej widoczna, a także pojawiają się różnego rodzaju efelidy i karcinogeneza.

W przypadku starzenia chronologicznego, zmiany pigmentacyjne są mniej nasilone, a skóra stopniowo traci swoją elastyczność oraz jędrność z powodu spadku syntezy kolagenowych włókien strukturalnych oraz zmniejszenia się liczby fibroblastów.

Promieniowanie ultrafioletowe (UV) to rodzaj promieniowania elektromagnetycznego produkowanego przez słońce, które jest niewidoczne dla ludzkiego oka. Możemy wyróżnić trzy główne typy promieniowania UV: UVA, UVB, i UVC, z których każdy ma różny wpływ na skórę oraz zdrowie człowieka.

Typy Promieniowania UV

UVA (320–400 nm): To promieniowanie o największej długości fali, które dociera do głębszych warstw skóry oraz tkanki podskórnej, długoterminowo prowadząc do fotostarzenia się skóry. UVA jest obecne przez cały rok i przedostaje się przez chmury oraz szyby okienne.

UVB (280–320 nm): Nie przekracza warstwy naskórka i odpowiada za powstawanie oparzeń słonecznych oraz produkcję witaminy D w skórze. UVB jest intensywniejsze w godzinach południowych i latem, a jego ilość jest zależna od szerokości geograficznej oraz pory roku.

UVC (100–280 nm): Jest to najbardziej szkodliwe promieniowanie UV, jednak w warunkach naturalnych nie jesteśmy na nie narażeni, ponieważ jest prawie całkowicie pochłaniane przez atmosferę ziemską.

Promieniowanie UV, szczególnie UVA i UVB, ma znaczący wpływ na proces fotostarzenia skóry. UVA, przenikając do głębokich warstw skóry, prowadzi do degradacji kolagenu i elastyny, co skutkuje powstawaniem zmarszczek, przebarwień, oraz utratą elastyczności skóry. UVB, choć działa bardziej powierzchownie, również przyczynia się do uszkodzeń DNA w komórkach skóry, co może prowadzić do powstawania nowotworów skóry oraz przyspieszać proces starzenia. Jednocześnie, UVB jest niezbędne dla produkcji witaminy D w skórze, która jest kluczowa dla zdrowia kości, układu odpornościowego oraz wielu innych funkcji organizmu. Niedobór witaminy D jest powszechnym problemem, szczególnie w regionach o mniejszej ilości słonecznych dni. Aby zaspokoić zapotrzebowanie na witaminę D, zaleca się suplementację oraz krótkotrwałą ekspozycję na słońce najlepiej rano.

Promieniowanie słoneczne, w tym UV, wpływa również pozytywnie na produkcję serotoniny, nazywanej hormonem szczęścia. Serotonina jest neurotransmiterem, który reguluje nastrój, apetyt, sen oraz inne funkcje. Ekspozycja na światło słoneczne, zwłaszcza rano, może poprawić samopoczucie i pomóc w walce z depresją sezonową. Pozytywny wpływ światła słonecznego jeszcze podsumujemy.

Największe natężenie promieniowania UVB, odpowiedzialnego za produkcję witaminy D oraz ryzyko oparzeń słonecznych, występuje w godzinach południowych, około południa, kiedy słońce znajduje się najwyżej nad horyzontem. Wczesnym rankiem i późnym popołudniem natężenie UVB jest znacznie mniejsze, co zmniejsza ryzyko negatywnych skutków ekspozycji na słońce, ale również zmniejsza efektywność produkcji witaminy D.

Fotostarzenie jest procesem, któremu można zapobiegać lub którego efekty można zminimalizować, stosując ochronę przeciwsłoneczną, unikając ekspozycji na słońce w godzinach największego nasłonecznienia (zazwyczaj od 10:00 do 16:00), a także stosując odpowiednią ochronę UV i pielęgnację skóry. Ważne jest, aby dobierać kremy z filtrem o szerokim spektrum ochrony, dostosowane do indywidualnego fototypu skóry oraz warunków, w jakich przebywamy. W tym pomoże kosmetolog dobierając indywidualny plan pielęgnacji skóry. Ważnymi elementami w zapobieganiu i poprawianiu istniejących już zmian jest pobudzanie naturalnych zdolności skóry, które uruchomią procesy naprawcze. W NL Clinic dzięki wielu oferowanym zabiegom medycyny estetycznej oraz zaawansowanym zabiegom kosmetologicznym zapewniamy skórze prawidłowe nawilżenie, natłuszczenie oraz napięcie przy użyciu różnych preparatów i zabiegów.

Również dieta bogata w antyoksydanty, takie jak witaminy A, C, E, cynk, rutyna, koenzym Q10, jest niezwykle ważna w zapobieganiu fotostarzeniu1220. Antyoksydanty neutralizują wolne rodniki, które powstają w skórze pod wpływem promieniowania UV, chroniąc ją przed uszkodzeniami.

Stosowanie samoopalaczy odgrywają również rolę w zapobieganiu fotostarzeniu oraz niektórym chorobom skóry, oferując alternatywę dla tradycyjnego opalania się. Głównym składnikiem aktywnym w samoopalaczach jest dihydroksyaceton, który reaguje z aminokwasami w warstwie rogowej naskórka, prowadząc do zmiany koloru skóry na bardziej brązowy. Jest on substancją uznawaną za bezpieczną i nie powoduje uszkodzeń skóry. Dodatkowo, niektóre samoopalacze zawierają składniki nawilżające i odżywcze, takie jak olej z baobabu czy skwalan, które mogą wspomagać pielęgnację skóry i zapobiegać jej przesuszeniu.

Nie zawsze można unikać nadmiernej ekspozycji na słońce. Co wtedy?

Skuteczna fotoprotekcja może zmniejszyć ryzyko fotostarzenia, poparzeń słonecznych oraz rozwoju nowotworów skóry. Obejmuje ona:

Filtrów przeciwsłonecznych: Są to topikalne preparaty zawierające filtry chemiczne lub fizyczne, które absorbują, rozpraszają lub odbijają promieniowanie UV. Filtry chemiczne przekształcają promieniowanie UV w ciepło, a filtry fizyczne (np. dwutlenek tytanu, tlenek cynku) działają przez odbijanie promieniowania UV.

Odzież ochronna: Tkaniny z wysokim współczynnikiem ochrony przed promieniowaniem ultrafioletowym, kapelusze, okulary przeciwsłoneczne oraz odzież zaprojektowana tak, aby pokrywać jak największą powierzchnię skóry.

Unikanie słońca: Obejmuje to zalecenia, aby unikać słońca w godzinach jego największej aktywności (zazwyczaj od 10:00 do 16:00) oraz szukanie cienia, szczególnie w okresach silnego nasłonecznienia.

Antyoksydanty: Stosowane topikalnie lub przyjmowane doustnie, antyoksydanty (np. witamina C, witamina E, polifenole) mogą neutralizować reaktywne formy tlenu (ROS) wytworzone pod wpływem promieniowania UV, zmniejszając w ten sposób uszkodzenia oksydacyjne skóry.

Doustne suplementy: Niektóre suplementy diety mogą zapewnić dodatkową ochronę przed promieniowaniem UV, choć nie zastępują one filtrów przeciwsłonecznych. Przykłady to beta-karoten, ekstrakty z zielonej herbaty, likopen. Nieocenionym suplementem jest również witamina D zastępując czesciowo ekspozycję na słońce.

Ważne jest, aby pamiętać, że fotoprotekcja jest elementem strategii kompleksowej opieki nad skórą, a używanie filtrów przeciwsłonecznych jest tylko jednym z jej aspektów. Regularne (cały rok) stosowanie produktów z odpowiednim współczynnikiem ochrony przed promieniowaniem słonecznym (SPF) np.: kremy z filtrem SPF 50, a także podejmowanie dodatkowych środków ochronnych, mogą znacząco przyczynić się do ochrony zdrowia i estetyki skóry.

A co z pozytywnymi aspektami ekspozycji na słońce ?

Ekspozycja na słońce ma również swoje pozytywne aspekty, o ile jest przeprowadzana z umiarem i odpowiednią ochroną. Oto kilka korzyści wynikających z umiarkowanej ekspozycji na promieniowanie słoneczne:

Synteza witaminy D: Promieniowanie UVB jest niezbędne do syntezy witaminy D w skórze. Witamina D jest kluczowa dla zdrowia kości, wspomaga wchłanianie wapnia i fosforu, a także odgrywa rolę w wielu innych procesach fizjologicznych, w tym w funkcjonowaniu układu odpornościowego i obniżaniu ryzyka rozwoju niektórych chorób przewlekłych. Można częsciowo uzupełnić ten proces suplementacją witaminy D.

Poprawa nastroju: Słońce wpływa na produkcję serotoniny, znanego jako "hormon szczęścia", co może poprawić nastrój i pomaga w zwalczaniu depresji, w tym sezonowego zaburzenia afektywnego (SAD). Można również stosować specjalistyczne lampy do naświetlania ciała.

Regulacja zegara biologicznego: Naturalne światło słoneczne pomaga w regulacji cyklu dobowego, co jest istotne dla zdrowego snu i ogólnego rytmu życia.

Lecznicze właściwości: Umiarkowane nasłonecznienie ma działanie przeciwzapalne i może przynieść ulgę w niektórych schorzeniach skórnych, takich jak łuszczyca.

Wsparcie układu odpornościowego: Słońce może przyczyniać się do wzmocnienia układu odpornościowego poprzez różne mechanizmy, w tym poprzez produkcję witaminy D.

Zmniejszenie ryzyka niektórych chorób: Badania sugerują, że umiarkowana ekspozycja na słońce może zmniejszać ryzyko niektórych typów raka, cukrzycy typu 1 i niektórych chorób autoimmunologicznych. prawdopodobnie poprzez produkcję witaminy D, którą możemy również suplementować.

W wiekszosci przypadkków, ostatecznie nadmierna ekspozycja na słońce przynosi więcej szkód niż korzyści. Szczególnie w kontekście estetyki.

W medycynie estetycznej istnieją również różne zabiegi, które mogą pomóc w naprawie powstałych już uszkodzeń spowodowanych przez fotostarzenie, takie jak peelingi chemiczne, terapie laserowe czy zastosowanie produktów topikalnych zawierających retinoidy lub przeciwutleniacze. Zwyczajowo największym zainteresowaniem cieszą się jesienią, niemniej warto je stosować cały rok. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcaj o fotostarzeniu, lub oferowanych przez naszą klinikę zabiegach - zapraszamy na bezpłatną konsultację z kosmetologiem.

FOTOSTARZENIE

CZYM JEST FOTOSTARZENIE SKÓRY ?

Fotostarzenie

Starzenie chronologiczne

ŚWIATŁO UV - PRZYCZYNA FOTOSTARZENIA

ZAPOBIEGANIE FOTOSTARZENIU

FOTOPROTEKCJA

ZABIEGI MEDYCYNY ESTETYCZNEJ, KTÓRE ZREDUKUJĄ FOTOSTARZENIE:

Mezoterapia igłowa

RF frakcyjny

Peelingi chemiczne

Laser frakcyjny CO2